У  Год  беражлівасці  мы  павінны  навучыцца  многаму.  У  духоўным  плане – у  першую  чаргу  берагчы  і  любіць адно  аднаго.  У  матэрыяльным – стаць  сапраўднымі  гаспадарамі,  зрабіць  усё,  каб  наша эканоміка  была  больш  эфектыўнай.  Як  гэтага  дабіваюцца  практычна нашы  землякі  ў  сваёй  “мікрадзяржаве” – уласнай  сям’і?  Аб  гэтым  расказваюць:
Таццяна  Міхайлаўна   Галацэвіч:
– З  1  лютага ў  Беларусі  для  спажыўцоў  уведзена  дыферэнцыраваная  аплата  за  электраэнергію  і  газазабеспячэнне. Але  ж  эканоміць  усе мы  пачалі  значна  раней,  бо  крызіс  усіх  зачапіў. Можна  сказаць,  што  ў  папярэднія  гады   мы  рабілі  ўласныя  інвестыцыі  ў  эканоміку  сямейнага  бюджэту.  Тады  ўклалі  немалыя  сродкі,  цяпер  атрымліваем  бонусы.  У   нас  свой   дом,  на  газавым  ацяпленні.  Цяпер  за  год  па  ўстаноўленых  заканадаўствам  цэнах  мы  можам  выкарыстаць  не  больш  за  3000 кубоў   газу.  Калі  больш,  прыйдзецца  аплачваць блакітнае  паліва  ўжо  з  прымяненнем  павышаючага каэфіцыента. Мы  не  прагадалі, што  некалі купілі  і  ўстанавілі  двухконтурны газавы  кацёл, які  мае  спецыяльную магчымасць   пераключэння  магутнасцей.  Дзякуючы  чаму  можам  эканоміць,  пры  гэтым  ацяпляць  увесь  дом.  У  доме  ёсць  гарачая  вада,  летам  будзем  карыстацца  лазняй.  Ёсць  у  нас  электрабойлер  для  нагрэву  вады,  але  ім  не  карыстаемся.   Падключаем  дадаткова, калі  дзеці  з  унукамі прыязджаюць.  Што  яшчэ?  Не  карыстаемся  больш  электрачайнікам,  хапае  часу,  каб  ускіпяціць  ваду  і  на  газавай  пліце.  Электраэнергію  ж  таксама  па  новых  тарыфах  цяпер  трэба  аплачваць.  Па  ўстаноўленых  цэнах  нам, як  тым,  хто  не  мае  электрапліт,    можна  расходаваць  яе  ў  месяц  150  кВт.  Калі  карыстацца  ўсімі  сучаснымі  электрабытавымі  прыборамі,  што  ёсць  у  доме,  будзе ў  некалькі  разоў    больш.  Падлічылі,  што  нявыгадна  цяпер  у  асобнай  маразільнай  камеры  замарожваць  на  сезон  ягады,  садавіну,  гародніну.  Лепш  купіць  усе  свежае  ў  сезон.
Вера  Міхайлаўна:
– Думаю,  што  на  аплаце  жыллёва-камунальных  паслуг  эканомяць  цяпер  усе.  Мы  не  выключэнне.  Вымушаны.  У  нас  сын  і нявестка  вучацца  платна  на  стацыянары  ў  ВНУ.  Здымаем  ім  кватэру  ў  горадзе.  Ёсць  ужо  ў  іх  і  дзіця.  Выручае  ўсіх  нас  мой  муж,  падрабляе  на  прыватных  будаўнічых  аб’ектах.  Я  ж  працую на  паўстаўкі,  скарацілі  на рабоце… Таму  ўсе  лямпачкі  ў нашай  кватэры  толькі  энергазберагальныя.  І  то  ўключаем  у  пакоях  не  ўсе,  а  ў  той  зоне,  дзе  працуем  ці адпачываем.  Пральную  машынку-аўтамат   уключаю  толькі  з  поўнай  загрузкай,  не  так,  як  раней,  калі  ў  барабане было  і  па  тры  якіх  рэчы. Прасую  пасля  мыцця  толькі  тую  бялізну,  якую  неабходна зыходзячы з  якасці  тканіны, а  не  ўсю  падрад.  Электрачайнікам  не  карыстаемся.  Вельмі  рэдка –  мікрахвалевай  печчу,  бо  за  1  гадзіну  работы  яна  спажывае энергіі  ў   сярэднім  у  10  разоў  больш,  чым  звычайная  лямпачка   напальвання.  Эканомім  і  ваду.  Раней   дазвалялі  сабе  рабіць  ванны  з  рознымі  травамі,  марской  соллю,  алеем.  Цяпер  мыемся  пад  душам –  расход  меншы  ў  2-3  разы.
Сямейны  бюджэт  пралічваем,  размяркоўваем.  За  буйнымі  пакупкамі  для  дома,  адзеннем,  бялізнай  ездзім  на  Украіну,  дзе   ўсё   таннейшае.  Беларуская  прадукцыя,  вядома,   больш  якасная,  але  цэны…  Маёй  зарплаты  хопіць хіба  на  адзін  скураны  чаравік  таго  ж  “Марка”.  А  там  я  куплю   тры  пары  за  тыя  ж грошы,  панашу  і  выкіну,  затое   заўсёды –  у   прыгожым  і  модным.
Віктар  Пятровіч  Арцем’еў:
– Ураджай  гародніны,  садавіны  з  уласнага  агароду,  дачных  сотак – добрая  падмога  для  сямейнага  бюджэту  большасці  з  нас.  Але  атрымаць  яго  ў  адкрытым грунце  без  палівання  ў апошнія  гады стала  праблематычным  у  сувязі  з  недахопам  вільгаці  на  працягу  вегетацыйнага  перыяду  раслін.
Хацеў  бы  падзяліцца  з  землякамі  сваім  вопытам  эканомных  ураджайных  градак.  Ужо  некалькі  гадоў  з жонкай  Зінаідай  Міхайлаўнай  на  сваім  агародзе  выкарыстоўваем  сістэму  кропельнага палівання. Абсталяванне  сістэмы – гібкія,  малога  дыяметру   шлангі  з  пластмасавымі  іголкамі-кропельніцамі,  якія  выраўноўваюць  падачу  вады  па  ўсёй  даўжыні  шланга.   Пры  пасадцы  памідораў,  перцаў,  баклажанаў  і   іншых  раслін  раскладваем  сістэму  арашэння  непасрэдна  на  градку,  а  пластмасавыя  іголкі-кропельніцы,  праз  якія  паступае  вада, утыкаем  ў  зямлю  да  кожнай  расліны,  такім  чынам  вада  падаецца пад  корань.  На  ўчастку  ставім  бочку  з  вадой,  у  яе  апускаецца   пачатак  шланга  сістэмы  арашэння  з  кранам.  Трэба  паліць,  адкрыў  яго – і  больш  ніякай  працы.  Эканомім  сілы,  час.  А  яшчэ  ваду:   у 5-10! разоў  выкарыс-тоўваем  яе  менш, чым  льём  пад  корань  у  лунку.  Градкі  ў  нас  мульчыраваныя,  таму   вільгаць  не  выпараецца,  зямля  не  пакрываецца  коркай.  Фітафтору  так  папярэджваем,  бо  вада  на  лісце  не  трапляе,  вільгаць  на  глыбіні,  а  не  на  паверхні.  Патрэбна  падкормку  раслін  правесці, калі  ласка,  усё  з  той  жа  бочкі,  у  малых  дозах.  Такім  чынам  паліваем  агарод  раз  у  10  дзён.  Як  бачыце,  эканомія  ва  ўсім,  а  ўраджай  заўсёды  проста  выдатны!   Мы  купілі  ўжо  6  камплектаў  такіх сістэм кропельнага  палівання  беларускай  вытворчасці,  кожная  з  якіх    разлічана  на  60  раслін.  І  сёлета  плануем  набыць  яшчэ  для  капусты,  клубніц  і   паспрабаваць   для  бульбы.
Кропельнае  арашэнне  ў  прамысловых  маштабах  выкарыстоўвалася  яшчэ  ў  50-я  гады  мінулага  стагоддзя  ў  Ізраілі.  Дзякуючы  чаму  краіна  за  няпоўны  дзясятак  гадоў  стала  імпартаваць  прадукты  раслінаводства.
Аб  гэтай  інавацыйнай  сістэме  земляробства  расказваю  на  занятках  сваім  студэнтам  у  каледжы,  дзе  працую  выкладчыкам.  Трэба  ўжо  гаспадарыць  па-новаму.  Раю,  паважаныя,  і  вам  паспрабаваць  такі  метад.  Будзе  тады   магчымасць  з  гордасцю  гаварыць:  “А  вось  у  нас  у  Клічаве!..”

Ніна  ІЗОХ.