ПРОФІЛЬНАЕ НАВУЧАННЕ РАЗВІВАЕ ЧАЛАВЕЧЫ ПАТЭНЦЫЯЛ
На дзяржаўным узроўні профільнае навучанне будзе садзейнічаць павышэнню канкурэнтаздольнасці айчыннай адукацыі і створыць неабходныя ўмовы для фарміравання і выкарыстання чалавечага капіталу ў мэтах забеспячэння ўстойлівага сацыяльна-эканамічнага і духоўнага развіцця краіны — так канцэптуальна можна вызначыць яго мэту.
З 1 верасня праект тыпавога вучэбнага плана агульнай сярэдняй адукацыі на 2015/2016 навучальны год не прадугледжвае выразнай фіксацыі напрамкаў, па якіх будзе ажыццяўляцца профiльнае навучанне. Напрамкі будуць вызначацца з улікам рэальных патрэбаў рынку працы.
Залічэнне вучняў у профільныя класы праходзіць на конкурснай аснове па выніках навучання на II ступені агульнай сярэдняй адукацыі: адзнакі не ніжэй за 7 балаў па прафiлюючых вучэбных прадметах, сярэдні бал пасведчання аб агульнай базавай адукацыi — не ніжэй за 6.
Адна з асаблівасцей профільнага навучання, якое ўводзіцца 1 верасня 2015 года, — гэта яго прафесійна арыентаваная накіраванасць. Пры ўвядзенні профільнага навучання ў адукацыйным стандарце агульнай сярэдняй адукацыі закладзены два ўзроўні — базавы і павышаны.
Каб разабрацца ў тонкасцях і дэталях новаўвядзення ў адукацыі, мы зарасілі ў рэдакцыйную гасціную намесніка дырэктара Максімавіцкай сярэдняй школы Галіну Антонаўну МАСЛАКОВУ.
– Галіна Антонаўна, патлумачце, калі ласка, што дае агульнаадукацыйнай школе такое новаўвя-дзенне, як прфільнае навучанне?
– На мой погляд профільнае навучанне – гэта вельмі дзейсны рычаг, які дазволіць вывесці адукацыю на больш высокі ўзровень. Выпускнікі гэтага года нашай школы ў 10 і 11 класах вывучалі матэматыку і фізіку на павышаным узроўні і на цэнтралізаваным тэсціраванні набралі высокія балы па матэматыцы – 68, фізіцы – 48, беларускай мове – 59.
– Канешне, у школах з вялікай колькасцю вучняў значна прасцей выявіць дзясятак другі здольных вучняў у профільныя класы, а як у малакамплектнай школе працуеце над гэтым?
– Безумоўна, укараненне профільнага навучання ў малакамплектнай школе патрабуе значных намаганняў з боку адміністрацыі школы, педагагічнага калектыву, бацькоў і вучняў. У нашай школе для адкрыцця профільнага класа створаны ўсе ўмовы, ёсць неабходная нарматыўна-прававая і матэрыяльна-тэхнічная база. У нас 8 настаўнікаў маюць вышэйшую, а ўсе астатнія першую кваліфікацыйную катэгорыі.
Арганізацыя профільнага навучання на трэцяй ступені агульнай сярэдняй адукацыі не можа абысціся без планамернай і мэтанакіраванай работы ў 5-9 класах. Залогам поспеху вывучэння асобных прадметаў на павышаным узроўні з’яўляецца ў першую чаргу матывацыя саміх вучняў. Таму на першы план выходзіць праца, накіраваная на самавызначэнне дзяцей, выяўленне іх здольнасцей, запытаў і суадносіны запытаў з магчымасцямі.
Наш педагагічны калектыў вызначыў тры асноўныя кірункі, што дазволілі стварыць умовы, пры якіх вучням даецца магчымасць вызначыцца з адукацыйнай мэтай, выбарам будучай прафесіі і месцам у соцыуме. Вывучэнне прадметаў на павышаным узроўні дазволіць ажыццявіць дзіцячыя мары.
– Якім чынам вядзецца работа з бацькамі вучняў?
– Не сакрэт, што кожны з бацькоў часам мае завышаныя ацэнкі здольнасцей і магчымасцей свайго сына або дачкі. Ды і будучую прафесію, месца вучобы дзіцяці выбіраюць на свой густ, не ўлічваюць іх жаданні і імкненні. Нашы педагогі выкарыстоўваюць увесь “арсенал” работы з бацькамі: бацькоўскія сходы, прыватныя гутаркі настаўнікаў-прадметнікаў, тэматычныя семінары. Як правіла, мы знаходзім паразуменне, бо канчатковая мэта ў нас адзіная – даць трывалыя веды і пабудаваць устойлівы фундамент шчаслівага жыцця нашых дзяцей.
– Хто яшчэ акрамя настаўнікаў-прадметнікаў і класных кіраўнікоў займаецца выяўленнем здольнасцей і прафесійных пераваг школьнікаў?
– Вялікая роля ў гэтай рабоце належыць школьнаму псіхолагу. І тут яму дапамагаюць не толькі вялікі ўласны вопыт, а і распрацаваныя на навуковай аснове спецыяльныя дыягностыкі, анкеты.
Псіхолаг дапамагае школьнікам вызначыцца ў тым, якая сфера дзейнасці і якія прафесіі яму лепш падыходзяць па псіхатыпу. У адпаведнасці з выбарам будучай прафесіі вызначаецца комплекс тых намаганняў, якія неабходна прыкласці ў школе, каб дасягнуць пастаўленай мэты. У прафарыентацыйнай рабоце выкарыстоўваем методыку прафесійных проб. Не менш важны аспект у арганізацыі профільнага навучання – павышэнне прафесійнай кампетэнтнасці настаўнікаў, і што асабліва важна, узаемааддача і задавальненне ад праведзенай агульнымі намаганнямі работы.
– Якая мінімальная колькасць вучняў можа быць у группах у складзе профільнага класа?
– Гэта колькасць адпавядае напаўняльнасці груп пры правядзенні факультатыўных заняткаў: не менш трох вучняў для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі ў сельскай мясцовасці і не менш пяці для гарадскіх.
– Ці можа вучань пасля 10-га, профільнага класа, перайсці ў базавы?
– Па жаданні вучань можа пасля навучання ў профільным класе перайсці ў базавы пры наяўнасці ў базавым класе свабодных месцаў.
– Ці можна па запыце вучняў 10-га базавага класа і іх законных прадстаўнікоў арганізаваць у новым навучальным годзе вывучэнне на павышаным узроўні матэматыкі і, напрыклад, рускай (беларускай) мовы?
— Можна пры ўмове, калі ва ўстанове агульнай сярэдняй адукацыі ёсць неабходныя кадравыя, матэрыяльна-тэхнічныя і вучэбна-метадычныя рэсурсы. У межах тыпавога вучэбнага плана вучні могуць выбіраць два-тры прадметы для вывучэння на павышаным узроўні. Пры гэтым агульная колькасць абавязковых вучэбных гадзін не павінна перавышаць 31.
– Дзякуй Вам, Галіна Антонаўна, за змястоўную і цікавую гутарку па актуальнай тэме.
Вопыт работы максімавіцкіх педагогаў паказвае, што арганізацыя профільнага навучання на трэцяй ступені адукацыі ў спалучэнні з правільна арганізаванай работай на другой ступені, у школе не проста магчыма, але і можа быць найбольш эфектыўнай формай навучання.
Гутарыла Аліна СУДНІК.