“Бархатны сезон” Людмілы Крыванос
Інтэлектуалка, гаспадыня, проста цудоўная жанчына – усё гэта аб Людміле Міхайлаўне Крыванос з аграгарадка Нясята. Сюды пры-ехала разам з мужам яшчэ на пачатку 70-х. Абодва настаўнікі, яна – філолаг, Міхаіл Іванавіч – фізік-матэматык. Яму, тагачаснаму 27-гадоваму дырэктару, прыйшлося і сучасны тыпавы будынак школы ўзводзіць. Тут усё жыццё і навучалі мясцовую дзятву “разумнаму, добраму, вечнаму”.
“А цяпер у мяне бархатны сезон, – усміхаецца мая суразмоўца.– Бо якраз зараз, на заслужаным адпачынку, можна жыць так, як табе хочацца, займацца тымі справамі, на якія раней проста не было часу. Можна пры-свяціць сябе сям’і, асвоіць нешта новае, аб чым даўно марыў”.
Гэта не проста разважанні, а прынцып дзеяння і сённяшняга жыцця. Цяпер дом Крываносаў з ранняй вясны да позняй восені патанае ў кветках: крокусы, нарцысы, прымулы, петуніі, цыніі, аксаміткі, ружы і шмат іншых. Асаблівае месца займаюць любімыя кветкі гаспадароў: цюльпаны – Міхаіла Іванавіча, хрызантэмы – Людмілы Міхайлаўны. Іх безліч відаў, розных колераў, формаў, тэрмінаў цвіцення. Так яны рэалізуюць патрэбу душы ў прыгажосці.
Кветкаводства пачыналася з “прыручэння” хатняй фіялкі. Каб з лісціка вырасціць прыгажуню з буйнай квеценню, прыйшлося нямала літаратуры перачытаць, папрацаваць, нават наладзіць зно-сіны з раслінамі. Так, да іх трэба з любоўю адносіцца, нават размаўляць, як з жывой істотай, толькі тады і парадуюць хараством. Цяпер ужо зачароўваюць і ім гаспадыніны шыкоўныя пяшчотныя глаксініі, розных сартоў бегоніі.
У апошнія гады ў мужа і жонкі Крываносаў з’явілася яшчэ адно агульнае захапленне – вырошчванне вінаграду. Усё пачыналася таксама з вывучэння адпаведнай літаратуры, наведвання агравыставак, пераймання вопыту ў гаспадарках вопытных вінаградараў-аматараў. І толькі авалодаўшы неабходнай базай ведаў, прыступілі да справы. Цяпер на іх участку выдатна адчувае сябе вінаград дзевяці гатункаў, якія вырошчваюцца як пад накрыццём, так і без яго, самага рознага смаку і афарбоўкі – ад празрыстага да жоўтага, цёмна-сіняга. Ёсць у іх магчымасць падзяліцца саджанцамі і з усімі жадаючымі.
Сезон для Людмілы Міхайлаўны пачынаецца ўжо ў студзені, калі наступае тэрмін высеву насення рэмантантных суніц, якія пладаносяць да самых маразоў. Развядзенне гэтай пахучай ягады – яшчэ адна “слабасць” гаспадыні. Падабаецца і тым, што справа гэта няпростая і карпатлівая, а настойліва дабіцца свай-го – у яе моцным характары, як і належыць чалавеку, які нарадзіўся пад су- зор’ем Скарпіёна. Спраў, клопатаў хапае ў гаспадыні да самых халадоў.
А калі за акном закружаць сняжынкі, наступае час іншых хобі. Людміла Міхай-лаўна садзіцца за пяльцы, пад яе спрытнай, напрактыкаванай рукой нараджаюцца розныя карціны, сувеніры і іншыя аздобленыя вышыўкай крыжыкам рэчы, якія робяць утульным і прыгожым дом. Дарэчы, работы майстрыхі пастаянна ўдзельнічаюць у розных выстаўках раённага Дома рамёстваў.
Яшчэ адна радасць “бархатнага сезона” Людмілы Міхайлаўны – магчымасць чытаць – тое, чаго не дабрала раней. Перавага – сур’ёзнай гістарычнай літаратуры, а таксама добрай мастацкай.
Усё жыццё яна была настаўніцай, восем гадоў працавала дырэктарам Нясяцкай школы, выхоўвала мясцовых хлопчыкаў і дзяўчынак, аддавала ім свае веды і цяпло душы. Для Людмілы Міхайлаўны настаўнік – гэта не прафесія, гэта вобраз думак, характару, жыцця. А вось цяпер у яе з’явілася выдатная магчымасць аддаваць усю сябе ўжо ўласным дзецям, унукам, якіх трое. Так прыемна быць проста маці, пяшчотнай бабуляй.
А які ваш “трэці ўзрост”? Ці яркі, сонечны? Будзем рады новым цікавым сустрэчам, бо кожны чалавек – цэлы свет.
Ніна ІЗОХ. Фота аўтара.