Нашу  Ольсу  ў  апошнія  гады  аблюбавалі  дзіўныя  белыя  птушкі – лебедзі-шыпуны.  Вось і  ва  ўсходняй  частцы  Клічава  на  рацэ  штогод  жыве  іх   цэлая  чарада.
Людзей  практычна  не  баяцца,  хоць  і  зусім  блізка  не  падпусцяць.  Жадаючых  пачаставаць,  сфатаграфаваць  гэтых  вялізных  гордых  птушак  нямала.  А  тыя  людзі,  што  жывуць  каля  самай  ракі  на  вуліцы  Берагавой,   і  зусім  становяцца іх сябрамі,  бо   жывая  дзіўная  прырода — наўкол.  У  раёне  шматпавярховак – шчыльныя  забудовы,  зямля  замураваная  асфальтам,  бетонам,  пліткай.  А  тут — заўсёды  на  ўлонні  прыроды,  ніякі  санаторый  не  патрэбны.  Сядзібы  ж  мяжуюць  з  лугам,  ды  і  лес – рукой  падаць.  Ці  не  штодня – адкрыцці,  цікавыя  сустрэчы  з  дзікай  прыродай, братамі  нашымі  меншымі.
Якраз  у   сёлетнія  калядныя  маразы,  калі  слупок  тэрмометра  паказваў  каля  ракі  пад  мінус  30  градусаў,  у  доме  тутэйшых  жыхароў  Тамары  Віктараўны  і  Сяргея  Аляксеевіча  Багуноў  з’явіўся  новы  жыхар –  белы  лебедзь,  птушка,  якая  занесена  ў  Чырвоную  Кнігу  і  знаходзіцца  пад  аховай  закона.  Улічваючы такія  абставіны,  гаспадыня  патэлефанавала  да   нас  у  рэ-дакцыю  і   расказала  аб   падзеі.
І вось  наша  сустрэча.  Тамара Віктараўна  расказвае:
– Кожнае  лета  на  рацэ  каля  нас  жыве  чарада  лебедзяў.  Сёлета  іх  было  не  менш  за  15,  бо  і  малых  шэрых  птушанят  вывелася  нямала.  Цікава  назіраць  за  імі.  Малыя  як  стомяцца  на вадзе,  дык  пасядуць  на  маці  і  плывуць  на  ёй,  як  на  караблі.  У  разліў   вада  падыходзіць  да  самых   хат,  і  лебедзі  ў  якіх  пяці  метрах  ад  нас  могуць  плаваць,  карміцца.  Восенню  яны  пакідаюць  гэтыя  мясціны,  адлятаюць  у  вырай.  А  сёлета  чамусьці  засталося  на  рацэ  зімаваць  трое.  Да  самага  ж  Новага  года  вада  не  замярзала,  яны  і  жылі  сабе  тут  бестурботна.  А  затым  ударылі  маразы  і  скавалі  раку.  Шкада  гэтых  гаротнікаў,  а  чым  можна  дапамагчы?    Так  проста  не  падыдзеш,  бо  ўзмахам  магутнага  крыла  могуць  і  руку  чалавеку  перабіць…  Неяк  бачым:  няма  ўжо  аднаго  лебедзя.  Нешта з  ім  здарылася, відаць, загінуў,    засталося  толькі  двое   каля  вузкай  палонкі на  рацэ.   Калі  і  яна  замёрзла,  немінучая  гібель  чакала  птушак.  Аднойчы  наш  малодшы  сын  Уладзіслаў,  студэнт  каледжа,  заўважыў,  што з  птушкамі  здарылася  бяда.  Спрабуюць  узлятаць – падаюць,  і  гэтак  бясконца.  Вырашыў   бегчы  ратаваць.  Адзін  з  лебедзяў  ужо  нават  не  варушыўся,  яго  і  змог   забраць,  дадому  прынесці.  А  лябёдка,  яна  меншая  была  па  памерах,   узлятала,  падала,  але  ў  рукі  не  далася.  Пасля  хлопец  шукаў  яе  і  па  рацэ,  і  лузе,  але  так  і  не знайшоў.  А  ўратаваны  ім  лебедзь,  дзякуючы  цяплу  і  догляду,  цяпер  адчувае  сябе  добра,  з  ахвотаю   хапае  пачастункі.  Пры  гэтым  пагрозліва  выгінае  шыю,  шыпіць  ды  вельмі  балюча  шчыпае  за  рукі,  птушка  ж   не  хатняя.
Дачакаемся  цяпла  ды  выпусцім  свайго  госця  на  волю.  Мо  зможа  зноў  займець  сям’ю.  Хоць  лебедзі  ствараюць  пары  на  ўсё  жыццё,  але,  кажуць,  бываюць  выпадкі,  што  калі   маладыя   птушкі  па  нейкай  прычыне  сталі    адзінокімі,  то  зноў  могуць  знайсці  сабе  пару.  А  жывуць    жа  лебедзі  амаль  трыццаць  гадоў.  Так  што   чакаем  вясну!
Цікаўлюся  ў  гаспадыні:   наколькі  адчуваецца  блізкасць  прыроды  тут,  каля  ракі?
– Адзін  год  разам  з  нашымі  хатнімі  гусямі  з  выпасу  з,явіўся  да  нас  у  двор  шэры  дзікі  гусь.  Спадабаліся,  відаць,  нашы  гусыні,  збожжа  ў двары,  вось  ён  і  прыладзіўся.  Зводзіў,  бывала,  нашу  птушку  не  на  адзін  дзень.  Пасля  прыстаў  да  суседскіх  хатніх  птушак.
Нядаўна  ноччу  нейкі  невялічкі  звя-рок  наведаўся  прама  на  ганак  хаты,  памерамі  з  невялікага  сабаку.  Разгледзела  добра,  але  хто  такі  – не  ведаю.  Раніцай  паглядзелі  сляды  на снезе – невядомыя,  незвычайныя.    Недалёка  ад  хаты – буслянка,  летам  там  абавязкова жыве  сям’я  буслоў, назіраць  за  імі  надзвычай  цікава.   Шэрая  чапля  сёлета  сялілася  ў  нас  тут  каля  вады.  Кожны  дзень  нешта  цікавае  бачым  з  жыцця  дзікіх  птушак  і  звяроў.   Прырода  ж –  наш  агульны  дом.
Сустрэча  з  гэтымі  шчырымі  людзьмі,  якія  любяць  прыроду,  разумеюць  яе  і  берагуць,  уратаванай  імі  грацыёзнай  птушкай  – сімвалам  вернасці,  прыгажосці,  надзвычай  усхвалявала.  Узгадаліся  словы  славацкага  паэта  Павола  Гвездаслава:  “Дакрануцца  да  прыгажосці  можна  толькі  сэрцам”.  Ці  не так?

Матэрыялы  Ніны  ІЗОХ.