Вырашэнне сацыяльна значных праблем насельніцтва лічыцца адным з прыярытэтных накірункаў дзейнасці раённага выканаўчага камітэта. Таму работа са зваротамі грамадзян уключае ў сабе не толькі разгляд канкрэтных скаргаў і дачу заяўнікам адказаў, але і аналіз, вызначэнне прычын гэтых скаргаў, устанаўленне вінаватых службовых асоб і прыняцце да іх мер дысцыплінарнага ўздзеяння. Значны аб’ём работы са зваротамі грамадзян праводзіць аддзел па рабоце са зваротамі грамадзян і юрыдычных асоб райвыканкама, якім кіруе Марыя Аляксееўна КРЫВАНОС. У размове з карэспандэнтам раённай газеты яна адказала на шэраг пытанняў, звязаных з прыняццем новага Закона “Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб”, які ўступіць у дзеянне з 22 студзеня 2012 года.

— Марыя Аляксееўна, чым абумоўлена з’яўленне новага прававога дакумента?

— З моманту прыняцця папярэдняга Закона прайшло амаль 15 гадоў. Канечне, за гэты час у дакумент былі ўнесены шматлікія змяненні і дапаўненні. Ды і практыка паказала, што фактары развіцця нашага грамадства аб’ектыўна мяняюцца, таму гэта паўплывала на ўзнікненне новых формаў зваротаў грамадзян і метадаў работы з імі. Новы закон абагуліў усе дапаўненні, змяненні, улічыў і запатрабаванні грамадства. Шмат за гэты час было і практычных напрацовак, якія, безумоўна, увайшлі ў рэдакцыю новага закона.

— Якія ўвогуле новаўвядзенні чакаюць людзей?

— Новаўвядзенне, перш за ўсё, датычыцца рэгулявання такой формы зваротаў, як электронная. І гэта ў той час, калі ў многіх дзяржаўных органах, іншых арганізацыях ёсць афіцыйныя інтэрнэт-сайты, электронныя адрасы і электронная форма зваротаў ужо існуе і атрымлівае шырокае прымяненне на практыцы, але заканадаўча яна не была зацверджана. Новым нарматыўным актам гэты недахоп у заканадаўстве ўхілены. Патрабаванні да афармлення электронных зваротаў такія ж, як і да пісьмовых, толькі неабходна ўказваць у іх зваротны электронны адрас. Электронны зварот павінен быць накіраваны на афіцыйны электронны адрас арганізацыі. Разгляд электронных зваротаў носіць абавязковы характар для ўсіх кіраўнікоў. Законам прадугледжваецца яшчэ адна асаблівасць — пісьмовыя адказы на звароты робяцца на той мове, на якой да нас звярнуўся чалавек. Такая норма ўводзіцца ў мэтах забеспячэння права кожнага грамадзяніна на самавызначэнне. Заўважу адну акалічнасць: тэкст пісьмовага звароту павінен добра чытацца, а калі гэта рукапісны зварот, то почырк павінен быць выяўным, разборлівым, ужыванне нецэнзурных або зневажальных слоў ці выразаў не дапускаецца. Законам таксама ўстаноўлены адзіныя тэрміны адказаў на ўсе віды зваротаў — яны павінны быць разгледжаны не пазней 15 дзён, а калі патрэбны дадатковае вывучэнне і праверка — не пазней аднаго месяца. Тэрмін можа быць устаноўлены і іншымі заканадаўчымі актамі.

— Работа з электроннымі зваротамі — гэта ж істотнае павелічэнне нагрузкі.

— Я згодная з гэтым мер-каваннем. Сапраўды, акрамя традыцыйных пісем да нас будуць звяртацца і па электроннай пошце. Але думаю, пакуль такіх пісем будзе не шмат і ў нас ёсць час для арганізацыі гэтага накірунку работы. А як будзем працаваць далей — па-
кажа час.

— Ці застанецца разгляд калектыўнай заявы з выездам на месца, як гэта рабілася раней?

— Так, калі пад заявай падпісаліся 30 і больш чалавек, то разгляд указаных праблем будзе праходзіць па–ранейшаму, з выездам на месца.

— Якія змены наконт ананімных зваротаў?

— Ананімныя звароты, як і раней, можна нават не разглядаць, калі толькі ў іх няма інфармацыі пра тое, што рыхтуецца або ўжо ўчынена злачынства.

— Марыя Аляксееўна, не сакрэт, што некаторыя грамадзяне злоўжываюць сваімі правамі і становяцца “прафесійнымі” скаржнікамі. Ці будуць разглядаць іх неаднаразовыя звароты?

—Што датычыць “прафесіяналаў” скардзіцца, то, на жаль, закон аб гэтым маўчыць, а вось паўторныя звароты (вусныя I пiсьмовыя), у якiх не прыводзяцца новыя довады цi абставiны, што выявiлiся нанова, разгляду не падлягаюць, калi па iх ёсць вынiкi вычарпальных праверак i грамадзянам дадзены адказы ва ўстаноўленым парадку. Рашэнне аб спыненнi вытворчасцi па паўторных зваротах прымаюць кiраўнiкi дзяржаўных органаў, iншых арганiзацый цi ўпаўнаважаныя iмi службовыя асобы.

— А па якіх прычынах яе можна спыніць?

— У асноўным гэта тыя ж паўторныя звароты, на якія дадзены вычарпальныя адказы. А
яшчэ з 22 студзеня па законе можна пакінуць без адказу і шэраг іншых зваротаў, такіх,
напрыклад, як падзяка, а таксама частку зваротаў, якія не ўтрымліваюць якіх-небудзь рэкамендацый, патрабаванняў, інфармацыі аб парушэннях закона ці недахопаў у рабоце арганізацыі. Такія звароты прымаюцца да ведама, але адказы на іх не накіроўваюцца. Не
атрымае пісьмовага адказу і заяўнік, зварот якога хутка выкананы і ён распісаўся ў акце вы-
кананых работ або на звароце ці ў кніжцы заўваг і прапаноў.

— У законе ёсць яшчэ адно новаўвядзенне. Прадугледжваецца, што пры ажыццяўленні асабістага прыёму па рашэнні кіраўніка могуць прымяняцца тэхнічныя сродкі. Калі ласка, растлумачце падрабязней гэты момант.

— Так, па законе зараз можна будзе прымяняць дыктафоны, відэазапіс, кіна- і фотаздымкі. Аднак наведвальнік павінен быць папярэджаны аб гэтым да пачатку асабістага прыёму. Я лічу, што гэта норма неабходна. Яна засцеражэ людзей ад некарэктных паводзін і ў спрэчных момантах зможа адыграць станоўчую ролю.

— Што новага ў законе аб адказнасці заяўнікаў і службовых асоб?

— Як і раней, у выпадку, калі зварот змяшчае паклёп ці абразу, заяўнік будзе несці адказнасць у адпаведнасці з заканадаўствам. У той жа час службовыя асобы, індывідуальныя прадпрымальнікі і іх супрацоўнікі будуць несці адказнасць за парушэнне парадку разгляду зваротаў.

— У якіх выпадках можна адмовіць грамадзяніну ў асабістым прыёме?

— Напрыклад, можна адказаць у прыёме, калі чалавеку быў ужо дадзены вычарпальны адказ, няхай сабе і адмоўны, калі перапіска з гэтым заяўнікам спынілася і калі зварот не
адказвае патрабаванням, устаноўленым пунктамі закона. Заяву наведвальніка, які ўчыніў
скандал у кабінеце, увогуле могуць не разглядаць. Вусныя звароты таксама могуць не разглядацца, калі заяўнік не прадставіў дакумента, які пацвярджае яго асобу.

— Марыя Аляксееўна, Вы працуеце са скаргамі амаль 13 гадоў. Што, на Вашу думку, змянілася ў колькасці і характары зваротаў жыхароў нашага раёна?

— Колькасць зваротаў пачала зніжацца. Так, за 2011 год яна зніжана ў параўнанні з папярэднім годам амаль на 8%. А ўсяго за мінулы год да нас паступіла каля 400 зваротаў.
Але характар іх амаль не змяніўся. Заявы і скаргі жыхароў раёна ахопліваюць самыя розныя сферы жыццядзейнасці і датычацца, як і раней, у асноўным работы жыллёва-камунальнай гаспадаркі (35,7%), будаўніцтва, сельскай гаспадаркі, аховы здароўя, транспарту, сацыяльнай абароны. Пытанні працоўных адносін (працаўладкавання, працягу кантрактаў, звальнення, аплаты працы) складаюць 11,3% ад агульнай колькасці зваротаў. У разрэзе тэматыкі сустракаюцца звароты па пытаннях аказання заяўнікам матэрыяльнай дапамогі. Ёсць скаргі, звязаныя з атрыманнем льготнага банкаўскага крэдыту, прыватызацыяй жылля, зямельныя цяжбы. Людзі незадаволены якасцю дарог. Шмат пішуць аб неабходнасці добраўпарадкавання населенных пунктаў і грамадзянскіх могілкаў, скардзяцца на “худыя” дахi хат, звалкi смецця і іншае. Звяртаюцца нашы жыхары і ў вышэйшыя ўстановы кіравання. Але можна сказаць, што працэнт іх значна знізіўся. У 2011 годзе з вышэйстаячых органаў на разгляд мясцовых улад было накіравана 56 зваротаў.
Адна з найбольш эфектыў-ных форм работы з насельніцтвам — правядзенне “прамых тэлефонных ліній”. Толькі старшыня райвыканкама ў мінулым годзе правёў 13 такіх ліній, у ходзе якіх да яго звярнуліся каля 50 чалавек. Акрамя таго, прыём грамадзян згодна графіку
здзяйсняюць намеснікі старшыні і ўпраўляючы справамі райвыканкама, а таксама старшыня
раённага Савета дэпутатаў.

— Дзякуй, Марыя Аляксееўна, за дасканалыя і кампетэнтныя тлумачэнні дзяржаўнага дакумента. Хачу пажадаць, каб людзі звярталіся ў райвыканкам не толькі са скаргамі і просьбамі, але і з прапановамі, ідэямі па развіцці свайго раёна і краіны ў цэлым.

— Згодна з Вамі. Карысць ад гэтага будзе ўзаемнай.

Гутарыла
Людміла МАРЧАНКА.