У рэдакцыю раённай газеты патэлефанаваў наш чытач Валянцін Іванавіч і ўзняў шэраг праблем. Адна з іх – ад’езд моладзі з сяла. Яго таксама цікавіла пытанне, чаму газета не заклікае моладзь заставацца жыць і працаваць на сяле. Сцвярджаў, што з маладымі зусім не праводзіцца тлумачальная работа. Калі будзе так працягвацца і далей, то хто пракорміць дзяржаву? Размаўляў ён доўга, бо, як кажуць, набалела. Яго зварот менавіта ў рэдакцыю гаворыць аб тым, што, мабыць, акрамя нас няма каму выказаць сваю думку, параіцца, і, калі атрымаецца, паспрачацца.

Прайшоў час, і я вырашыла вярнуцца да гэтай размовы, бо лічу, што ён узняў сапраўды актуальную праблему. У кожнага з нас свае меркаванні на гэту тэму. Я выкажу сваю думку. Цішыня і пакой вузкіх вясковых вуліц ці бяздумны рытм руху гарадскіх дарог? Жывая вада з калодзежа ці хлараваная вадкасць з крана? Гэта можна працягваць доўга. Але давайце звернемся да статыстыкі, якая найбольш яскрава адкажа на пытанні. На пачатку XX ст. на тэрыторыі сучаснай Беларусі пражывала 6 млн. 899 тыс. чалавек. З іх 85,7% — у сельскай мясцовасці, а 14,3% — у гарадах. Да 1941 года колькасць насельніцтва Беларусі дасягнула 9 млн.092 тыс. чалавек. У гарадах — 21,7%, а ў сельскай мясцовасці — 78,3% насельніцтва. Зараз з 9 млн.489 тыс. насельніцтва (па перапісе 2009 г.) ў горадзе пражывае 7 млн.520 тыс. чалавек (74 %), у сяле – 2 млн. 437 тыс. (26 %). Калі параўнаць з 1999 годам, то сельскае насельніцтва краіны зменшылася з 31% да 26 %. Цікавая розніца і ў Магілёўскай вобласці. Сельскае насельніцтва складае 265 тыс., а гарадское – 830. Статыстыка Клічаўскага раёна – тыповая на Беларусі. Зараз у ім пражывае 17, 1 тыс. чалавек, з іх 7,5 тыс. – у горадзе і 9,6 тыс. – у сельскай мясцовасці.
З другога боку, праблема ў тым, што насельніцтва рэзка “старэе”. У многіх раёнах колькасць пенсіянераў перавышае колькасць працаздольных. Знізілася нараджальнасць, бо ў вёсцы зусім не засталося моладзі. Безумоўна, горад спакушае камфортным жыццём. У ім развітая інфраструктура, сетка культурных цэнтраў, магазінаў і медыцынскіх устаноў. У горадзе можна рэалізаваць прафесійныя здольнасці і атрымліваць высокі заробак. Усё гэта прывабна, але ёсць і шэраг адмоўных фактараў жыцця мегаполіса. Жыць на “асфальце” – гэта хранічная стомленасць, бясконцыя стрэсы, частыя хваробы. Па гэтай жа статыстыцы больш за 1 міліярд чалавек пакутуюць хваробамі, якія вызывае дрэнная экалогія. А яшчэ ад 5 да 12 мільёнаў чалавек кожны год гінуць ад хвароб, якія вызваны нізкай якасцю пітной вады. Нельга не адзначыць і тое, што злачынстваў у горадзе ў 8 разоў больш, чым у вёсцы. Ніхто не будзе пярэчыць, што жыць у вёсцы карысна для здароўя. Але аб здароўі, на жаль, пачынаюць клапаціцца толькі на пенсіі. Вяртаюцца ад гарадской мітусні ў родны кут, разводзяць курэй, гусак, даглядаюць козачку (з ёй менш марокі) і дыхаюць чыстым паветрам, вядуць размеранае жыццё, задаволены здаровым харчаваннем. І здаецца ім, што нічога больш не трэба, хіба ж толькі раз_пораз усплываюць ў галаве думы пра дзяцей ды ўнукаў, якія засталіся ў горадзе.
А яшчэ, паважаны Валянцін Іванавіч, згадзіцеся, разважаюць пенсіянеры з погляду свайго ўзросту, таму і не разумеюць, чаму гэта вясковая моладзь не застаецца ў вёсцы. Вы таксама ўвесь час пражылі ў горадзе, а прыйшоў час – вярнуліся на радзіму. У горадзе з душой працавалі, а пасля працы адпачывалі. У вёсцы так жыць немагчыма. І гэты працэс паміж горадам і вёскай цягнецца здаўна і, на жаль, будзе цягнуцца яшчэ доўга. А можа, і няма нічога дрэннага ў гэтым? Напрыклад, у Францыі, Германіі, Вялікабрытаніі толькі 3-4% працаздольнага насельніцтва паспяхова вырашаюць харчовыя праблемы. А калі-нікалі чуеш інфармацыю і аб перанасычэнні ў гэтых краінах рынку харчовых прадуктаў. Лепшыя ўмовы працы і высокія тэхналогіі, безумоўна, змяншаюць і колькасць працазатрат. У хуткім часе і ў нашых вёсках з’явяцца новыя тэхналогіі. Іх і зараз шмат, але не дастаткова, таму ўмовы працы па-ранейшаму застаюцца цяжкімі і моладзь імкнецца ў горад. Ды і бацькі, безумоўна ж, жадаюць, каб іх дзеці жылі ў горадзе. Цяпер, дзякуй богу, кожны сам выбірае, дзе яму жыць і працаваць. Успомніце, як амаль да 1960 года за кожнага з нас гэта пытанне вырашала праўленне калгаса і сельскі Савет. З вялікімі цяжкасцямі можна было атрымаць пашпарт, бо без яго нельга паехаць на вучобу ці працу. Цікавы факт: на новабудоўлі ў гарады нашай краіны забаранялася прымаць сельскіх жыхароў_беларусаў, затое да нас прыязджалі жыхары іншых рэспублік СССР. Але на будоўлі Сібіры, Далёкага Усходу, Карэліі дазвалялася выязджаць і беларусам. І шмат хто з’язджаў з рэспублікі. Адметна, што вярталіся яны ўжо ў гарады, дзе мелі магчымасць уладкавацца на працу па спецыяльнасці, а значная частка так і засталася ўдалечыні ад радзімы.
Нельга сказаць, што адтокам насельніцтва з сельскай мясцовасці не займаліся органы дзяржаўнага кіравання. Шмат чаго рабілася і робіцца зараз. У Беларусі на дзяржаўным узроўні прынята і працуе Праграма адраджэння вёсак. Толькі ў нашым раёне за апошні час расквітнелі аграгарадкі Бацэвічы, Максімавічы, Коўбча, Стары Востраў, Дзмітраўка, Заполле, Нясята. Адраджаюцца Доўгае, Слабодка. А як цудоўна жывуць у Арэхаўцы! Гэты аграгарадок з кожным годам прыцягвае ўсё больш і больш моладзі. Шмат яе і ў Бацэвічах. Так што сумаваць не будзем яшчэ і па той прычыне, што статыстыка мае і станоўчыя звесткі: з 2025 года ў Еўропе пачнецца адваротны працэс. Шмат жадаючых з горада будуць перасяляцца ў сельскія мясцовасці. Дажывём – пабачым.
Што тычыцца вашых пытанняў, Валянцін Іванавіч, непасрэдна да нашай газеты, адкажу. Матэрыялаў пра моладзь і для яе мы друкуем шмат. Моладыя людзі чытаюць нашу газету, друкуюць свае артыкулы, заходзяць да нас і дзеляцца навінамі жыцця, працы, адпачынку. Дзяўчаты і хлопцы пішуць вершы, апавяданні, і мы з вялікім задавальненнем дапамагаем праяўляць іх літаратурныя здольнасці. А вось заклікі і прызывы застацца ў сяле не змяшчаем, бо, ўрэшце-рэшт, гэта справа асабіста кожнага чалавека, які сам вырашае свой лёс.

Людміла МАРЧАНКА.