Голас  труб  ваеннага  аркестра  абудзіў  наваколле.  У  скверы  побач  з  храмам    шматлюдна.  Учора  тут  адбыўся  мітынг-рэквіем  і  ўрачыстае  пахаванне  астанкаў  лётчыкаў  савецкага  бамбардзіроўшчыка  ІЛ-4,  паднятых  з  нетраў  балоцістай  зямлі  каля  вёскі  Мяжное.
72  гады  члены  экіпажа — 25-гадовы  масквіч  Вячаслаў  Хайлаў  і жыхар  сонечнага  Ташкента,  20 – гадовы  Хакім  Музаффараў —  лічыліся  прапаўшымі  без  звестак.  Памяць  аб  іх  жыла  ў  сэрцах  родных.  Іх  імёны  вернуты  з  небыцця  дзякуючы  карпатлівай  і  вельмі  цяжкай  рабоце,  якую  правялі  пошукавікі   Клічаўскай  пошукавай  групы  “Ольса”  Магілёўскага  абласнога  гісторыка-патрыятычнага  клуба  “ВІККРУ”.

На  мітынгу  прысутнічалі  кіраўнікі  раённай  і  абласной  вертыкалі  ўлады:  Ф. В. Вашчыла,  старшыня  райвыканкама,  А. А. Пішчанка,  начальнік  аддзела,  і  В. В. Бубянцоў,  галоўны  спецыяліст  Галоўнага  ўпраўлення  ідэалагічнай  работы,  культуры  і  па  справах  моладзі  Магілёўскага  аблвыканкама,  родзічы  герояў  з  Масквы,  Святлана  і  Алег  Фурсавы,  Аксана  і Вячаслаў  Хайлавы,  з  Ташкента – Ізаціла  і  Мурад  Кудратавы,  старшы  памочнік  і  памочнік  ваеннага  аташэ  пасольства  Расійскай  Федэрацыі  ў  Беларусі  С. А. Афанасьеў  і  А. П. Алюкоў,  старшыня  Славянскага  камітэта  С. І. Касцян,  старшыня  Магілёўскага  грамадскага  аб’яднання  ветэранаў  А. Ц. Любчанка,  старшыня  Магілёўскага  аддзялення  грамадскага  аб’яднання  “Беларускі  фонд  міру”  В. Ф. Мельнікава,  кіраўнік  гісторыка-патрыятычнага  клуба  “ВІККРУ”  М. С. Барысенка,  член  Прэзідыума  Беларускага  дабрачыннага  таварыства  аховы  помнікаў С. І. Беспанскі,  ветэраны  Вялікай  Айчыннай  вайны,  прадстаўнікі  працоўных  калектываў  і  грамадскіх  арганізацый, у  тым  ліку  БРСМ  і  піянерыя.
… Шмат  часу прайшло з моманту завяршэння Вялікай Айчыннай вайны, зыходзіць пакаленне,  якое  памятае  жахі  гэтай  страшнай  трагедыі нашага  народу.  Не можа згінуць так проста памяць пра тое гора, якое прыйшло да нас 70  гадоў  назад.  Час  ад  часу  рэха  вайны  стукаецца  ў  нашы  сэрцы,  шалёнай  пульсацыяй  крыві  грукоча  ў  скроні  і  абуджае  нашу  памяць,  за-стаўляе  думаць,  аналізаваць,  ведаць  і  помніць. Сімвалічна  і  значыма,  што  напярэдадні  дзяржаўнага  свята – Дня  Незалежнасці  Рэспублікі  Беларусь — мы  сталі  сведкамі таго,  як  яшчэ  два  слаўныя  сыны  Айчыны  з  вайсковымі  ўшанаваннямі, пад  гукі  дзяржаўных  гімнаў  Расіі,  Узбекістана  і  Беларусі  знайшлі  вечны  спачын  у  нашай  шматпакутнай,  шчодра  палітай  крывёю  абаронцаў  зямлі.
У  раёне  яшчэ  на  адзін  помнік  воінскай  славы  стала  больш.    Ён  размешчаны  ў  скверы,  дзе  знайшлі  вечны  спачын  байцы  Чырвонай  Арміі  і  партызаны,  якія  вызвалялі  раён  ад  нямецка-фашысцкіх  захопнікаў,  і  сям’я  П. М. Вікторчыка.  На  чорнай  мармуровай  пліце  два  медальёны  з  фотаздымкамі  лётчыкаў,  крыху  ніжэй  выбіты  малюнак  пілаціруемага  палёту  бамбардзіроўшчыка,  пад  ім высечаныя  на  камені  словы:  “Членам  экипажа  советского  бомбордировщика  ИЛ-4 17-го  гвардейского бомбордировочного  авиаполка,  авиации  дальнего  действия, погибшим  при  выполнении  боевого  задания  27  октября  1943  года  у  деревни  Межное  Кличевского  района”,  а  яшчэ  ніжэй  залатымі  літарамі  прозвішчы  герояў  мінулай  вайны:  “Бортрадист  гвардии старшина  Хайлов  Вячеслав  Иванович,  1918  год  рождения,  воздушный  стрелок  гвардии  младший  сержант  Музаффаров  Хаким  Хамдамович,  1923  год  рождения”.  На  надгробнай  пліце  словы  з  песні  “Погибшие в небе  за  Родину  становятся  небом  над  ней”.  І  крыху  ніжэй:  “Вечная  слава  героям!”
АД  ПЕРШАЙ  АСОБЫ
Мурад  КУДРАТАЎ:
—Я  не  ведаю  свайго  прадзеда,  але  калі  яго  любіць  і  шануе  мой  дзед,  то  і  я  яго  вельмі  люблю.  Мы  прыемна  ўражаны  прыгажосцю  і  гасціннасцю  Беларусі.  Уся  наша  радня  вельмі  ўдзячная  ўсім,  хто  прыклаў  рукі  і  сэрца  для  таго,  каб  вярнуць  з  небыцця  імя  нашага  ро-дзіча.  Нізкі  паклон  усім  і  словы  падзякі  ад    нас  за  памяць  і  павагу  да  герояў  мінулай  вайны,  у  тым  ліку  і  нашага  роднага  чалавека,  які  загінуў  на  вашай  зямлі.  Цяпер  мы  ведаем,  дзе  яго  магіла,  і  ўсе  нашы  родныя  абавязкова  наведаюць  гэта  святое  месца”.
Святлана  ФУРСАВА:
— У  нашым  доме  на  сцяне  заўсёды  вісеў  партрэт  лётчыка,  напісаны  маім  бацькам.  Калі  падрасла,  то  мне  расказалі,  што  ў  гады  вайны  дзядзька  загінуў  дзесьці  ў  небе  над  Беларуссю  і  лічыцца  прапаўшым  без  звестак.  Проста  дзіўна  і  вельмі  прыемна,  што    праз  72  гады  мы  не  толькі  ведаем,  як  загінуў  і  дзе  ўпакоіцца  прах  нашага  героя,  а  і  прысутнічаем  пры  гэтым.  Браты  дзядзі  далі  клятву  назваць  першынца  ў  гонар  загінуўшага  на  вайне  брата.  Вось  чаму  ў  нашай  сям’і  тры  Вячаславы  і  адзін  з  іх  прысутнічае  тут.  Не  хапае  слоў,  каб  выказаць  і  перадаць  усе  нашы  пачуцці.  Вялікі  дзякуй  кіраўніцтву  раёна,  пошукавікам,  усім,  хто  дапамог  нам  праз  столькі  гадоў  атрымаць  магчымасць  пакланіцца  магіле  нашага  родзіча, нізкі  паклон  ад  усіх  нас».
Адгрымелі  залпы  вайсковага  салюта.  Да  помніка  лётчыкам  ускладзены  кветкі  і  вянкі.  Людзі  застываюць  у  хвіліне  маўчання,  і  пакуль  яны  думаюць  кожны  пра  сваё,  шматгалосы  птушыны  хор  спявае  жыццёсцвярджальны  гімн  міру  і  сонцу.

Аліна  СУДНІК .
Фота  Алены  ГАНЧАРОВАЙ.