Адкуль  пачынаецца  Радзіма?   “Адсюль.  З  роднай  зямліцы,  ад  мазалёвых  рук  хлебаробаў”, – ціха  шэпчуць   каласы  паспяваючай  пшаніцы,  якія  ўжо  важка  хіляцца  долу.   І  плыве  над  бяскрайнім  хвалістым  морам  збажыны   непаўторны   водар   хлеба,  які  ні  з  чым  не  параўнаць,  не  зблытаць…
Вось  ужо  13   гадоў,  як  узяла  на  сябе  абавязак  аб  развіцці  КСВК  “Калгас  імя  Леніна”,  жыцці  калгаснікаў  ды  і  ўсяго  мясцовага  насельніцтва  Раіса  Міхайлаўна  БАРЫСЁНАК,  адзіная  жанчына-старшыня  праўлення   калгаса  на  Клічаўшчыне.  Тады,  у  пачатку  80-х,  яе  ўласны  лёс  зрабіў  круты  віраж.  Муж  працаваў  вадзіцелем  у  калгасе  імя  Леніна,  тут  жа  маладая  сям’я  атрымала  жыллё.  Вось  і  яна,  учарашняя  медыцынская  сястра,  змяніла  “белы  халат”  на   абавязкі  падлікоўцы  машынна-трактарнага  парка.  Трагедыі  з  таго  не  рабіла,  родам  жа  з  вёскі,    разважыла ,  “што  ні  робіцца – да  лепшага”.   Атрымалася  так,  як   і  павінна  было  быць.   Вядома,  без  уласных  намаганняў,  актыўнай  пазіцыі,   нават  у  самай  выйгрышнай  сітуацыі  нічога  не  атрымаецца.  Яна  праявіла  характар,  настойлівасць,  даказала,  у  першую  чаргу  сабе,  што  выбар  правільны:  яна  на  сваім  месцы.  Другую,  ужо  вышэйшую  адукацыю,  атрымала  ў  прэстыжнай  ВНУ – Беларускім  дзяржаўным  інстытуце  народнай  гаспадаркі  імя                          В. В. Куйбышава.  Аддавала  ўсю  сябе  працы.  Прызнаецца,  што  ніколі   не  думала  аб  сабе,  доме.  Вялізнае  дзякуй  мужу,  Мікалаю  Андрэевічу,  які  цягнуў  на  сабе  і  малых  дзяцей,  і  добрую  частку  сямейных  спраў.
Яна  прайшла  ў  калгасе  ўсе  ступенькі  кар’ернай  лесвіцы,  “вырасла”  да  старшага  бухгалтара,  эканаміста,  намесніка  старшыні  праўлення. На  практыцы  прайшла   школу  гаспадарання,  унікала  ў працэсы  і  праблемы,  дасканала ведае,  у  чым  соль  працы і  жыцця   земляроба.
… Перабудова,  ліхія  90-я,  час  агульнага  заняпаду.  Для  гаспадаркі  прыйшлі,  мякка  кажучы,   не  лепшыя  часы,  з  лідзіруючых  пазіцый  у  раёне  яна  апусцілася  на  апошнія  месцы.   Якраз  тады  і  прапанавалі  ёй  узначаліць  гаспадарку,  выручыць  хоць  часова.  Яна  пагадзілася:  хто  ж,  калі  не  я?   Патрэбна  было  ўзяць  на  сябе    адказнасць  за  лёс  калгаса  і  людзей.  Гэта  было  смелае  рашэнне,  і    яна,  жанчына,  змагла.
Аб  тым  часе  нават  узгадваць  цяжка,  бо    праблема  была  не  толькі   ў  заняпадзе  прадпрыемства – востра  не  хапала  надзейных  кадраў.   У сваю  першую  вясну  старшынёўства ёй прыходзі-лася  туга.  Яна  сама павінна  была  вырашаць,  як  і  чым  лячыць  карову    або   рамантаваць  трактар  да  пасяўной.  Але  яе  выручалі, накіроўвалі  людзі,  якія  з  душой  ставіліся  да  справы,   яна  адчувала  іх  дзейсную  падтрымку.  Людзі  для   Раісы  Міхайлаўны    і  раней,    і  цяпер –  галоўная   каштоўнасць,  аснова  ўсяго.   Ужо  створаны  надзейны  падмурак  вытворчасці,  дасягнута  стабільнасць  развіцця.  У  яе  ёсць  талковыя,  сумленныя  спецыялісты  ўсіх  сельскагаспадарчых  спецыяльнасцей,  згуртаваная  каманда  аднадумцаў.  Ёсць  кадры  механізатараў,  сталыя – вопытам  бяруць,  маладыя  –  адукаванасцю,  азартам,  дзёрзкасцю,  горы  звернуць,  ад  цямна  да  цямна  шчыруюць,  умеюць  і  рабіць,  і  зарабляць.  Так,  на  старшыню  калгаснікі  не  ў  крыўдзе.  Напрыклад,  даяркі  на  новай  МТФ  за  май  гэтага  года  па  9  мільёнаў рублёў зарабілі.  Сярэдняя  ж зарплата па  гаспадарцы  за  5  месяцаў  склала  крыху  больш  як  4,6  мільёна  рублёў.  Сёння  ўжо  ёсць  чарга  на  працу  ў  калгас,  напрыклад   жывёлаводаў.   Тут  ужо  могуць  сабе  дазволіць  кадры  выбіраць.  А  была  некалі   праблема,  якая  раз’ядала,  нібы  ржа,  дэстабі-лізавала  калектыў – п’янства.   Колькі  прыйшлося  старшыні  з  ёй  змагацца,  каб  пераламаць  сітуацыю.   Было,  што  і  кадзіравалі  людзей,  рабочых  жа  рук  не  хапала.
Няма  таго  больш  –  гэтай  перамозе   над  свядомасцю  людзей  старшыня  рада,  мо  больш  чым  якой.  Іншы  ўжо  менталітэт  у   тутэйшых  жыхароў,  узровень  жыцця,  вобраз  мыслення.   Па  Дзяржаўнай  праграме   развіцця  сяла   ўзведзена  сучаснае  жыллё – дзясяткі  добраўпарадкаваных,  рознакаляровых  дамоў.  Ёсць  сярэдняя  школа-сад,  установы  культуры,  гандлю,  медыцыны,  сувязі  і  іншых  сфер. Радуе,  што  большае  малышоў,  першакласнікаў.  Значыць,  жыве  вёска!   Умовы  створаны:  працуй,  займайся  любімай  справай,  выхоўвай  дзяцей,  унукаў,  радуйся  жыццю.
– Доўгі  час  у  мяне  ў  душы  жыла  адна  патрэба,  я  проста  была  павінна  яе  рэалізаваць,  –  шчыра  дзеліцца  Раіса  Міхайлаўна. –   Некалі  ў  лепшыя  часы  ў   кабінеце  старшыні  праўлення   калгаса  з  года  ў  год стаяў   Ганаровы   пераходны  сцяг  райвыканкама.  І  мне  проста  неабходна  было  яго  сюды  вярнуць,  як  сімвал  поспеху,  заможнасці  мясцовага  краю  і  яго  людзей,  як  пацвяр-джэнне,  што  мы  таго  вартыя.  Удалося.  Двойчы,  па  выніках  2013,  2014  гадоў,   КСВК  “Калгас  імя  Леніна” – лідар  у  раёне  па  вытворчасці  малака.  Гэта  агульны  поспех  і  заслуга  ўсяго  нашага  калектыву.  Будзем  рухацца  наперад.
Я  ўсё планамерна  пралічваю,  думаю  аб  “плюсіках”,  каб  раслі  надоі,  прывагі,  важкім  быў  намалот,  каб  рос  дабрабыт  калгаснікаў.   А  ўвогуле,  мне  проста  пашанцавала,   бо  ў  нас,  у  Бацэвічах,  добрыя  людзі  жывуць.  Данясі  да  іх  усё  правільна,  яны  павераць.  Важней   за  лю-дзей  нічога  няма.
І  сапраўды,  благаславёна  бацэвіцкая  зямля.  Зусім  хутка  над  прасторамі  разальецца   малінавы  спеў  званоў  царквы  святых  апосталаў  Пятра  і  Паўла.   Будуюць  яе  ўсім  мірам,   на  ахвяраванні мясцовага  насельніцтва,   прадпрыемстваў  усіх  формаў  уласнасці.  Значны  ўклад  у  гэту  справу  і  калектыву  КСВК  “Калгас  імя  Леніна”,  асабіста  Раісы  Міхайлаўны,  і  як  старшыні  праўлення,  і  як  хрысціянкі.
Так,  за   трыццаць  гадоў  сталі  роднымі  і  само  паселішча,  і  людзі,  якія  тут жывуць,  працуюць.  Бо  тут  уласная               сям’я,  раслі,  вучыліся  дзеці, цяпер  меншы  ў  сям’і  Барысёнкаў,  унучык    Мацвейка,   падрастае.
У  вёсцы  кожны  як  на  далоні.  Раіса  Міхайлаўна  карыстаецца  заслужаным  аўтарытэтам  у  землякоў,  жыхароў  раёна.  Не  аднаразова   яна  выбіралася  дэпутатам  сельскага,  раённага  Саветаў  дэпутатаў,  была  дэпутатам  абласнога   Савета  дэпутатаў 26  склікання.  Вось  і  зараз  яна –  дэпутат  раённага  Савета  дэпутатаў   27  склікання.  Гэта  пацвяр-джэнне  даверу  людзей.
Нядаўна  ў  яе  жыцці   адбылася  яшчэ   надзвычай  важная   і  хвалюючая  па-дзея.   Раісе  Міхайлаўне   Барысёнак, старшыні  праўлення  КСВК  “Калгас  імя  Леніна”,  за  шматгадовую  добрасумленную  працу  ў  сельскагаспадарчай  галіне,  дасягненне  высокіх  вытворчых  паказчыкаў,  вялікі  асабісты  ўклад  у  развіццё  раёна  прысвоена  званне    “Ганаровы  грамадзянін  Клічаўскага  раёна”.
… Ліпень.  Макушка  лета.  Яшчэ  пройдзе  крыху  часу  і  пальецца  ў  бункер  камбайнаў,  у  кузавы  машын  залаты  паток  збожжа.  А  пакуль  самы час  па-гаспадарску  ўсё  ўзважыць.  Абыходзіць  свае  хлебныя  ўладанні  старшыня  і   радуецца  сэрца:  “Будзем  з  хлебам!  Будзе  дабрабыт  гаспадаркі,  людзей,  нашай  суверэннай  Беларусі”.  Мудра  ж  сказана:  “Чым  паўней  жытнёвы  колас,  тым  мацнейшы  наш  голас”.

Ніна  ІЗОХ.
Фота  аўтара.